Festiwal Kresy - Bezkresy powraca do Tykocina! Najbliższa edycja odbędzie się w dniach 16-19 sierpnia i będzie poświęcona Wielkiej Drodze gen. Andersa. Zapraszamy na 4 dni pokazów filmów dokumentalnych i fabularnych, koncerty, debaty i wydarzenia historyczne, literackie, teatralne, działania dla dzieci oraz wiele innych!
KRESY I BEZKRESY – FESTIWAL W TYKOCINIE
16. sierpnia – 19. sierpnia 2024
Jest nam niezwykle miło poinformować, iż nasz festiwal powraca do Tykocina! Najbliższa edycja odbędzie się w dniach 16-19 sierpnia i będzie poświęcona Wielkiej Drodze gen. Andersa. Zapraszamy na 4 dni pokazów filmów dokumentalnych i fabularnych, koncerty, debaty i wydarzenia historyczne, literackie, teatralne, działania dla dzieci oraz wiele innych!
PROGRAM
Piątek 16.08.2024
od godz.10.00
ARTYŚCI SCENY U ANDERSA
FILMY
Prelekcja i wprowadzenie: Michał Pieńkowski – filmograf specjalizujący się w polskim
kinie przedwojennym
Ordonka, reż. Maria Kwiatkowska, 1993 r. ‘53
Henryk Wars. Pieśniarz Warszawy, reż. Wiesław Dąbrowski, 2007, ’53,
Dyskusja o losach polskich ludzi sceny na wygnaniu: Michał Pieńkowski, dr Michał
Klociński, prowadzenie: teatrolog i dziennikarz Jakub Moroz
Miejsce: Alumnat*
*wszystkie filmy odbywają się w siedzibie Alumnatu, natomiast Kino Nocne na dziedzińcu Alumnatu
12.30
FILMY
Nieznane, nigdy niepokazywane kroniki wojenne Michała Waszyńskiego
Prelekcja i wprowadzenie: Michał Pieńkowski
Miejsce postoju Adama i Ewy oraz Dzieci, reż. Michał Waszyński
15.00
WYSTAWA, FILM, SPOTKANIE
Otwarcie wystawy unikalnych zdjęć Piotra Sawickiego - wybitnego scenografa i twórcy
teatru lalek, który wraz z gen. Andersem opuścił sowieckie piekło i brał udział w bitwie pod
Monte Cassino. Piotr Sawicki współtworzył Teatr Dramatyczny II. Korpusu i występował w
filmie „Wielka Droga” M. Waszyńskiego.
Wernisażowi towarzyszyć będzie pokaz filmu „Pinokio Piotrusia Pana” w reż. Zbigniewa
Kowalewskiego, prezentujący sylwetkę Piotra Sawickiego oraz spotkanie z fotografikiem
Piotrem Sawickim jr.(synem) i prof. Janem Wiktorem Sienkiewiczem - historykiem sztuki i
badaczem twórczości artystycznej, tworzonej w armii gen. Andersa.
16.00
SPOTKANIE
Spotkanie i wydarzenie artystyczne wokół twórczości zapomnianego, wybitnego prozaika,
Leo Lipskiego, prowadzenie: dziennikarka literacka Katarzyna Wójcik
18.00
KONCERT
Koncert piosenek Mariana Hemara w wykonaniu Macieja Klocińskiego
20.00
FILM
Kino Nocne
Prelekcja i prowadzenie: Michał Pieńkowski
Wielka Droga, reż, Michał Waszyński(…) „Wielka droga” w zaskakujący sposób łączy tradycje kina przedwojennego z
materiałami dokumentalnymi nakręconymi podczas wojny. Aby oszczędzić stresu
rannemu pod Monte Cassino bohaterowi (Albin Ossowski) pielęgniarka (w tej roli gwiazda
kina przedwojennego Jadwiga Andrzejewska) udaje przed pacjentem jego ukochaną.
Fabuła jest jednak wyłącznie pretekstem do pokazania losów żołnierza, lwowianina, który
zostaje wywieziony do radzieckiego łagru, a po ogłoszeniu amnestii wstępuje do Wojska
Polskiego. Film jest swego rodzaju pomnikiem wystawionym armii Andersa, co zostaje
niejako przypieczętowane obsadzeniem żony generała Ireny Anders (ps. artystyczny –
Renata Bogdańska) w roli ukochanej protagonisty” Robert Birkholc, culture.pl
22.00
Bankiet i potańcówka
Sobota 17.08.2024
od godz. 10.00
PISARZE U ANDERSA
FILMY I SPOTKANIE
Prelekcja i wprowadzenie: Michał Pieńkowski
O Władysławie Broniewskim, reż. Wojciech Maciejewski,1996, ’53
Józef Czapski. Świadek historii reż. Ewa Cendrowska, 1989, ’36
Obywatel kolczastego świata. Gustaw Herling Grudziński reż. Marta Węgiel, 2022, ’55
Dyskusja o pisarzach u Andersa z udziałem m.in. dr Małgorzaty Ptasińskiej, prowadzenie:
Katarzyna Wójcik
14.00
LITERATURA, SPOTKANIE
Spotkanie wokół twórczości Broniewskiego, Braendstettera i innych poetów z Armii
Andersa prowadzenie: Katarzyna
Wójcik
16.30
KOMIKS, WARSZTATY
Historia w komiksie – spotkanie oraz warsztaty z autorami trzytomowego komiksu o Monte
Cassino z Gabrielą Beclą i Zbigniewem Tomeckim
Warsztaty skierowane są dla młodzieży
Miejsce: Alumnat
19.30
KONCERT
„Exodus” to misterium dźwięku celebrujące pamięć Wielkiej Drogi Armii Andersa w
odniesieniu do biblijnej księgi Wyjścia - jednego z fundamentalnych mitów naszej
cywilizacji. G. Herling Grudziński mówił: „.Cała ta Armia była jak gdyby podobna do
biblijnych Żydów wyprowadzonych przez Mojżesza z niewoli egipskiej, i tak był traktowany
przez nich Anders”.
W świat muzycznej kontemplacji zabiorą nas Miłosz Pękala oraz Bartłomiej Zajkowski
wraz ze swoim arcyciekawym i bogatym instrumentarium akustycznym i elektronicznym.
Miejsce: Wielka Synagoga w TykocinieBilety na koncert w cenie 10 zł dostępne są w kasie Muzeum Podlaskiego oddział w
Tykocinie
22.00
FILM
Kino nocne
Wszystko co najważniejsze – reż. Robert Gliński, 1992, ’98 oraz spotkanie z reżyserem
Ekranizacja autobiograficznej powieści Oli Watowej. Film jest historią miłości Oli i Aleksandra
Watów. Aleksander, słynny polski poeta-futurysta, w latach trzydziestych ubiegłego wieku
należał do bohemy artystycznej sympatyzującej z komunizmem. Ola, jedna z
najpiękniejszych kobiet przedwojennej Warszawy, była ozdobą salonów literackich. Po
wybuchu II wojny światowej uciekają przed Niemcami na wschodnie terytoria Polski. We
Lwowie, po aresztowaniu męża przez NKWD, czeka ich rozłąka. Ola z dzieckiem trafia do
sowchozu w Kazachstanie. Jako Żydówka i żona komunisty spotyka się tam z
ostracyzmem ze strony polskich zesłańców. Ale nie przestaje wierzyć w to, że jeszcze
odnajdzie się z mężem.
Niedziela 18.08.2024
od godz. 10.00
INTELEKTUALIŚCI U ANDERSA
FILM, SPOTKANIE
Człowiek, który zginął pod Ankoną, reż. Gabriel Morski, 1992, ‘46
Film o Adolfie Bocheńskim
Mistrz życia, reż. Małgorzata Bocheńska, Grzegorz Dubowski, 1987, ‘53
Film o Józefie Marii Bocheńskim
Redaktor, reż.Ignacy Szczepański, 1994, ’41, (Ambasada w Rumunii, ratunek Polakom,
Tobruk, Rzym)
Paryż – Maisons Laffitte – Kultura
Filmy o Jerzym Giedroyciu
Po filmach debata o początkach „Kultury” i doświadczeniach wojennych jej twórców z udziałem prof. W.
Boleckiego i R. Romaniuka,
13.30
SPOTKANIE
Spotkanie z dr Bartłomiejem Noszczakiem, autorem książki „Orient zesłańców” oraz
czytanie przez aktorów fragmentów wspomnień Polaków, którzy z gen. Andersem wyszli
na Bliski Wschód
15:30
FILM, DYSKUSJA
Ostatni rozdział, reż. Tomasz Łysiak - spotkanie z reżyserem oraz prof. Bogusławem Kopką
o Monte Cassino
17.30
TEATR TELEWIZJI„Inny świat” - spektakl teatru TV i spotkanie z reż. I. Gorzkowskim, A. Mastalerzem i prof.
B. Kopką
20.00
KONCERT
Koncert „Szpik egzystencji”
Cielesność, fizyczny rozpad, zniszczenie ciała to symbole walki na wielu płaszczyznach:
walki z wrogiem, z samym sobą, a także z rzeczywistością, która po burzliwych kolejach
losów nie zawsze okazuje się idyllą. Marian Czuchnowski, autor tekstu zaadaptowanego
do libretta, podobnie jak wielu młodych walczących, po wojnie nie odnalazł spokoju na
emigracji. W swojej poezji wciąż próbował stawać obok tych, których żywioł historii
pozostawił na marginesie. Szpik egzystencji to kolaż z biografii takich powojennych
życiowych rozbitków.
Kompozytor Szymon Sutor
Tekst: Marian Czuchnowski
Wykonawcy: Ensemble Quatro Vocce, Bartłomiej Pałyga, Bartłomiej Zajkowski
miejsce: kościół św. Trójcy
21.30
FILM
Kino nocne
„Syberiada polska”, reż. R. Zaorski oraz spotkanie z A. Woronowiczem
Jedna z największych produkcji ostatnich lat, która z epickim rozmachem opowiada
przejmującą historię Polaków deportowanych w latach 40. na Syberię. Pierwszy
europejski film fabularny zrealizowany w majestatycznych i surowych syberyjskich
warunkach.
Poniedziałek 19.08.2024
GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS I 80. ROCZNICA BITWY POD MONTE CASSINO
Od godz. 10:00 do godz. 14:00
FILMY, SPOTKANIE
Prelekcja oraz pokazy filmów:
Melchior Wańkowicz – Opowieść o Bitwie pod Monte Cassino reż. Jerzy Passendorfer,
Po filmie rozmowa nt. Monte Cassino oczami Wańkowicza z udziałem R. Romaniuka,
które poprowadzi Katarzyna Wójcik
Wojtek, niedźwiedź, który poszedł na wojnę, reż. Will Hood, Adam Lavis, 2011, 59
Od godz. 16:00
FILM
Generał polskich nadziei reż. Hanna Kramarczuk cz. I ‘55 i II ‘61
19.30
POEZJA, MUZYKA
Stary Tykocin, nowa opowieść - podróże dźwiękiem i słowem – wydarzenie poetycko-
muzyczne
Historia takiego miasteczka jak Tykocin może być niezwykle inspirująca dla twórców na
wiele różnych sposobów. Szczególną formą wyrazu artystycznego jest poezja, którejmetaforyczna fraza często mieści więcej treści niż niejedna obszerna powieść. Dlatego
co roku na Festiwal Kresy Bezkresy zapraszamy poetów młodego i średniego pokolenia,
którzy odkryją swoje impresje, związane z życiorysami dawnych mieszkańców Tykocina.
To nowe spojrzenie nie tylko na zamierzchłe dzieje miasteczka, ale również na to, jak
literatura odnosi się do teraźniejszości.
Wiersze w tym roku przygotują poeci: Natalia Malek oraz Adrian Sinkowski. Poezja
przeplatana będzie opisami z Sefer Tiktin – księgi Żydów tykocińskich, której oryginał
znajduje się w synagodze w Tykocinie. Wiersze przeczyta Jadwiga Jankowska – Cieślak –
wybitna aktorka teatralna i filmowa. Za muzyczną warstwę wydarzenia odpowiadać będą
Miłosz Pękala oraz Bartłomiej Zajkowski. Spotkanie poprowadzi dziennikarka literacka
Katarzyna Wójcik.
Miejsce: Dom Talmudyczny w Tykocinie
Bilety na wydarzenie w cenie 10 zł dostępne są w kasie Muzeum Podlaskiego oddział w
Tykocinie.
21.00
FILM
Kino Nocne
Czerwone maki – reż. Krzysztof Łukaszewicz, premiera 2024,120 oraz rozmowa z
Michałem Żurawskim odtwarzającym postać gen. Władysława Andersa
„Czerwone maki” to pierwszy polski film fabularny o słynnej i zwycięskiej bitwie o Monte
Cassino. Historia bitwy ukazana z perspektywy młodego chłopaka - Jędrka, który
przeszedł przez łagrowe piekło i opuścił Rosję wraz z Armią Andersa jako jedna z tysięcy
sierot
Festiwalowi towarzyszyć będzie program animacji dziecięcych. Na wszystkie wydarzenia,
odbywające się w Alumnacie oraz kościele św. Trójcy wstęp jest wolny. Na wydarzenia
współorganizowane z Muzeum Podlaskim oddział w Tykocinie obowiązują bilety w cenie
10 zł.
KRESY I BEZKRESY – FESTIWAL W TYKOCINIE
30. czerwca – 9. lipca 2023
Najbliższa edycja festiwalu Kresy i Bezkresy poświęcona jest Wileńszczyźnie. Chcemy zapytać o kształt wspólnej polsko-litewskiej historii i o kulturę, tworzoną na pograniczu polsko-litewskim. Program tej edycji ma charakter chronologiczny i przebiega od ciemnej prahistorii plemiennej, poprzez Unię w Krewie i rządy Jagiellonów aż po Wilno II RP, okupacji oraz Wilno współczesne. To, z jednej strony, spotkanie z dziedzictwem polskiej kultury, powstającej na Wileńszczyźnie. Nie może zabraknąć więc nazwisk artystów takich, jak: Adam Mickiewicz, Józef Mackiewicz, Czesław Miłosz czy Tadeusz Konwicki. Z drugiej strony to także Wileńszczyzna, gdzie dokonywało się spotkanie Polaków z Litwinami i innymi nacjami, zamieszkującymi ziemie dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Zamiarem organizatorów było nie tylko upamiętnienie historii, ale i zaproszenie artystów żyjących, nawiązujących w swoich pracach do historycznej tożsamości regionu. Chcemy, aby zwłaszcza młodzi twórcy podjęli wysiłek artystycznego dialogu z dziedzictwem pogranicza i Kresów. W ten sposób ma ono szansę na wyjście z muzealnych sal ku Bezkresom - nieskrępowanemu polu ekspresji artystycznej i nakierowanie na uaktualnienie tradycji w teraźniejszości i przyszłości.
30.06.2023 (PIĄTEK)
UROCZYSTE OTWARCIE FESTIWALU
︎16:00 | Alumnat
WYSTAWA | „Duchy Wilna” – wernisaż wystawy wileńskich fotografii Jana Bułhaka, której towarzyszy specjalnie stworzona przestrzeń muzyczna.
informacje o wydarzeniu
Wystawa przedstawia reprodukcje wybranych fotografii z okresu wileńskiego Bułhaka, które przetrwały do naszych czasów. Niemożliwe jest przy ich pomocy odtworzyć topografię miasta. Miękkie i wrażliwe obrazy oddają jednak wyjątkową atmosferę Wilna czasów artysty. Uważny obserwator dostrzeże w nich ślady obecności człowieka. W oknach, witrynach, bramach odnajdzie zespolone z tkanką miejską postacie. Inne, w ruchu, rozmyte przez długi czas naświetlania, zlane z dramatycznymi cieniami, niczym duchy, budują Wilno Bułhaka.
kurator: Grzegorz Jaworski
Przestrzeń dźwiękowa poszerza zakres naszej percepcji. Subtelnie i delikatnie zanurza nas w kontemplację świata, który możemy zobaczyć już tylko na fotografiach. To „prawie-cisza” utkana z dźwięków inspirowanych fotografiami mistrza Bułhaka.
muzyka: Bartłomiej Zajkowski
>> więcej o wystawie...
LITWA DAWNYCH WIERZEŃ
︎17:30 | Kino Hetman
FILM | „Ostatni poganie Europy” reż. Lauris i Raitis Abele, 103’, 2018.
Dwuczęściowy dokument, ukazujący życie plemion bałtyckich we wczesnym średniowieczu.
Po filmie rozmowa z producentką filmu Kristele Pudane.
informacje o wydarzeniu
Film historyczny w formie imponującej wizualizacji. Przewodnikiem w filmie jest Lars, kupiec z Jutlandii, który podróżuje po południowo–wschodnim wybrzeżu Bałtyku. Od Elbląga, aż po Rygę, poznajemy różne miejsca charakterystyczne dla plemion bałtyckich, ich nawyki, tradycje, rytuały, prawa i inne aspekty życia. Dziś można je dokładnie zbadać i zrekonstruować. Do tego dochodzą wypowiedzi historyków, archeologów z Polski, Łotwy i Litwy. Widzowie będą mogli lepiej poznać przeszłość życia i historyczny kontekst wczesnego średniowiecza w południowo–wschodnim regionie Morza Bałtyckiego, co pozwoli utożsamić się z dziedzictwem, jakie te plemiona zostawiły nam do dziś.
︎20:30 | Synagoga
KONCERT | „Korzenie. Starodawne pieśni słowiańskie i litewskie”.
wykonawcy: Weronika Grozdew – Kołacińska (śpiew), Rafał Grozdew (śpiew), Marta Maślanka (cymbały, śpiew), Karolina Matuszkiewicz (kemanche, suka biłgorajska, śpiew), Bart Pałyga (instrumenty strunowe, instrumenty dęte i śpiew alikwotowy), Bartłomiej Zajkowski (pianino, instrumenty elektroniczne), Hubert Zemler (perkusja)
informacje o wydarzeniu
Twórcy w kolektywnej pracy sięgają do naszej muzycznej prehistorii. Niezwykła różnorodność i bogactwo słowiańskich oraz litewskich form, motywów i stylów są dla nich inspiracją do twórczego ich przetwarzania, do reinterpretacji odkrywającej na nowo ukryte w nich tajemnice.
︎22:15 | Dziedziniec Alumnat
KINO NOCNE | „Lokis. Pamiętnik profesora Wittembacha” reż. Janusz Majewski, 95’, 1970.
Opowieść o niesamowitych wydarzeniach w pałacu tajemniczego hrabiego, utrzymana w konwencji filmu grozy. Pastor Wittembach - lingwista i etnograf - wyrusza na Litwę i Żmudź w poszukiwaniu śladów starego piśmiennictwa sakralnego. Trafia do pałacu hrabiego Michała Szemiota, w którym poznaje mroczne tajemnice rodziny.
Przed filmem rozmowa z reżyserem Januszem Majewskim.
prowadzenie: dr Mikołaj Mirowski
informacje o wydarzeniu
Film „Lokis. Pamiętnik Profesora Wittembacha” to adaptacja powieści Prospera Mériméego, której akcja toczy się w XIX wieku. Pastor Wittembach, lingwista i etnograf, ekspert Towarzystwa Biblijnego w Królewcu, udaje się w podróż na Litwę i Żmudź w poszukiwaniu śladów starego piśmiennictwa sakralnego. W pociągu poznaje trzy damy powracające z podróży do Anglii. Jedną z nich jest piękna i wesoła panna Julka Dowgiałło. Pastor otrzymuje zaproszenie do jej domu od ciotki, która daje mu także listy polecające do hrabiego Michała Szemiota. Pastor wkrótce tam przybywa do arystokraty i korzysta z biblioteki jego rodziny. Poznaje wówczas doktora Froebera, który opowiada mu o dziwactwach hrabiego i jego matki, która ocalała po ataku niedźwiedzia, ale postradała zmysły. Hrabia zakochuje się w Julce, a pastor zaczyna dostrzegać dwoistość jego natury i wkrótce opuszcza to upiorne miejsce. Wraca jednak na ślub Julii i Michała. W czasie nocy poślubnej hrabia znika, a Julka zostaje znaleziona w kałuży krwi z oznakami, świadczącymi o tym, że zabił ją niedźwiedź.
>> więcej o Litwie dawnych wierzeń...
01.07.2023 (SOBOTA)
LITWA JAGIELLONÓW
︎11:00 | Alumnat
DYSKUSJA | „Życie po życiu dawnej Rzeczpospolitej?”
Debata o żywotności dziedzictwa unii polsko-litewskiej.
goście: prof. Richard Butterwick – Pawlikowski, prof. Alvydas Nikžentaitis, prof. Michał Kopczyński
prowadzenie: Jakub Moroz
informacje o wydarzeniu
Na ile to dziedzictwo jest dziś żywe? Czy forma polityczna państwa polsko-litewskiego była skazana na niepowodzenie, jak słyszymy niekiedy z ust niektórych historyków i publicystów? Czy też powinniśmy być z niej dumni jako poprzedniczki współczesnej demokracji i jednej z pierwszych prób integracji europejskiej? Czy możemy nawiązać do tego dziedzictwa w dobie odrodzenia imperializmu rosyjskiego?
︎13:00 | Alumnat
FILM | „Królowa Bona” reż. Janusz Majewski, odc. 1 i 2, 2 x 50’, 1980-1981.
Obraz Polski w okresie „złotego wieku” państwa pod rządami dynastii Jagiellonów.
Przed filmem prelekcja dr Mikołaja Mirowskiego. Po filmie rozmowa dr Mikołaja Mirowskiego z Januszem Majewskim.
informacje o wydarzeniu
W 1518 roku królową Polski zostaje Bona Sforza d'Aragona. Szybko zyskuje wielki wpływ na swego męża Zygmunta I Starego i na politykę państwa. Na królewskim zamku i wśród szlachty ma wielu wrogów, którym nie podoba się jej despotyzm, zuchwałość w realizowaniu własnych ambicji oraz plany reform gospodarczych i politycznych, które mają umacniać znaczenie dynastii Jagiellonów w Europie. Królowa jest jednak niezwykle biegła w dworskich intrygach... Obraz Polski w okresie „złotego wieku” państwa pod rządami dynastii Jagiellonów.
︎15:30 | Kino Hetman
FILM | „1410. Znany, nieznany Grunwald” reż. Aleksandr Matonis, 70’, 2013
informacje o wydarzeniu
Film dokumentalny poświęcony jest Bitwie pod Grunwaldem, która była jednym z najważniejszych wydarzeń Wielkiej Wojny 1409-1411 między Zakonem Krzyżackim, a siłami połączonymi Polaków i Litwinów. Bitwa ta nazywana „Bitwą Narodów” zakończyła się ogromną klęską Zakonu, co doprowadziło do jego upadku i utraty wcześniejszej chwały. Mimo że bitwa była badana przez dziesięciolecia, pojawiło się wokół niej wiele stereotypów i niedomówień. Film próbuje wyjaśnić te nieścisłości poprzez głos polskich, litewskich i niemieckich historyków.
︎15:30 | Kino Hetman
DYSKUSJA | Debata o bitwie pod Grunwaldem.
Czym był Grunwald w dziejach średniowiecznej Europy? Jakie znaczenie miała ta bitwa? Czy możemy wierzyć w relacje na jej temat, pióra średniowiecznych kronikarzy? Jak Grunwald interpretowano przez wieki? Jakim celom politycznym i społecznym służyła pamięć o bitwie?
goście: prof. Marek Janicki, dr Dangiras Mačiunis;
prowadzenie: dr Mikołaj Mirowski
︎18:30 | Kościół Św. Trójcy
KONCERT | „Muzyka czasów unii polsko-litewskiej: Bogurodzica i pieśni maryjne”.
Późnośredniowieczne pieśni maryjne w niepowtarzalnym brzmieniu zespołu Jerycho.
wykonawcy: Zespół Jerycho w składzie: Paweł Szczyciński, Mateusz Grzyb, Wawrzyniec Dąbrowski, Łukasz Kalisz, Rafał Kanowski i Maciej Królikowski, Rafał Grozdew, Jan Kiernicki i Przemysław Pogocki
informacje o wydarzeniu
Jerycho – zespół wokalny posługujący się tradycyjnym idiomem śpiewu sakralnego. Grupa wykonuje historyczne śpiewy polskie i łacińskie stosując improwizowaną polifonię. Kreując nową przestrzeń muzyczną wokół motetów, tropów i sekwencji Jerycho urzeczywistnia wizję żywej tradycji śpiewu praktykowanej do XIX wieku. Zespół zadebiutował w 2014 roku i od tej pory prowadzi ożywioną działalność koncertową w Polsce i za granicą (Czechy, Węgry, Litwa, Austria).
︎21.00 | Alumnat
POTAŃCÓWKA | Międzypokoleniowa potańcówka z Djem.
>> Więcej o Litwie Jagiellonów...
02.07.2023 (NIEDZIELA)
LITWA DAWNEJ RZECZPOSPOLITEJ
︎13:00 | Alumnat
SPOTKANIE | Spotkanie wokół twórczości Janusza Majewskiego.
Połączone z prezentacją najnowszego numeru pisma Filmoteki Narodowej “Pleograf”, poświęconego sylwetce artystycznej reżysera.
prowadzenie: dr Mikołaj Mirowski
︎15:00 | Alumnat
FILM | „Królowa Bona” reż. Janusz Majewski, odc. 3 i 4, 2 x 50’, 1980-1981.
Przed filmem prelekcja Grzegorza Rogowskiego. Po filmie rozmowa z Januszem Majewskim.
︎19:00 | Kościół Św. Trójcy
KONCERT | „Cyprian Bazylik z Sieradza i korzenie hymnodii ewangelickiej”.
Nowa odsłona instrumentalnego polsko–litewskiego projektu trzech zespołów z 2021 roku.
Artyści wykonają niemal wszystkie zachowane utwory Cypriana Bazylika, zaliczanego do najwybitniejszych kompozytorów polskiego renesansu.
wykonawcy: wokalny skład mieszany Jerycho: Alicja Sulkowska, Małgorzata Izbicka - cantus, Barbara Sobolewska, Paweł Szczyciński - altus, Mateusz Grzyb, Wawrzyniec Dąbrowski, Maciej Królikowski - tenor, Łukasz Kalisz, Stanisław Szczycinski, Rafał Kanowski - bassu;
sekcja continuo: Fernando Olivas (Brema) - theorba, gitara barokowa, kierownictwo sekcji, Jan Kiernicki - arcylutnia, Przemysław Pogocki - lutnia, gitara renesansowa, (arcylutnia), Bartosz Izbicki - pozytyw, regał, kierownictwo całości
gościnnie: Laurynas Adamonis (baryton) i Tautvydas Mazejka (tenor)
informacje o wydarzeniu
Artyści wykonają niemal wszystkie zachowane utwory Cypriana Bazylika zaliczanego do jednego z najwybitniejszych kompozytorów polskiego renesansu. Ciekawostką będą pieśni jednogłosowe, które wykonane zostaną z harmonią dodaną (zrekonstruowaną) przez Bartosza Izbickiego. Podczas koncertu usłyszymy cztery kompozycje Cyrpiana Bazylika wykonane w języku litewskim, co podkreśli związek kompozytora z Litwą. Będą to odnalezione przez Dariusa Stabinskasa w litewskich źródłach z XVI i XVII wieku tłumaczenia polskich tekstów, do których Cyprian Bazylik skomponował swoje utwory. Utwory Cypriana Bazylika uzupełnią dzieła, które w XVI wieku wraz z rozwojem muzyki protestanckiej na ziemiach polskich osiągnęły wielką popularność, a były to znane powszechnie utwory świeckie z zaadaptowanym religijnym tekstem (kontrafaktury).
︎21:00 | Dziedziniec Alumnatu
KINO NOCNE | „Potop Redivivus” reż. Jerzy Hoffman, 185’, 1974/2014.
Projekt Filmoteki Narodowej, który powstał z potrzeby zaprezentowania współczesnej widowni „Potopu” na dużym i małym ekranie w doskonałej jakości i nowej, atrakcyjnej formie. Odrestaurowany film został na nowo zmontowany pod nadzorem artystycznym Jerzego Hoffmana i Jerzego Wójcika.
Przed filmem rozmowa z Jerzym Hoffmanem.
prowadzenie: dr Mikołaj Mirowski
>> Więcej o Litwie dawnej Rzeczpospolitej...
03.07.2023 (PONIEDZIAŁEK)
LITWA CZASÓW NAPOLEONA
︎11:00 | Kino Hetman
KINO | „Popioły” reż. Andrzej Wajda, 226’, 1965.
W okresie wojen napoleońskich młody szlachcic zostaje sekretarzem księcia Gintułta, który wprowadza go do loży masońskiej.
Przed filmem prelekcja dr Mikołaja Mirowskiego.
︎15:00 | Alumnat
FILM | „Królowa Bona” reż. Janusz Majewski, odc. 5 i 6, 2 x 50’, 1980-1981.
Po filmie spotkanie z reżyserem Januszem Majewskim.
prowadzenie: dr Mikołaj Mirowski
︎16:00 | Alumnat
LITERATURA, ROZMOWA | „Litwa. Napoleon. Warunek”.
Spotkanie o Litwie epoki napoleońskiej.
goście: Eustachy Rylski, prof. Dariusz Nawrot
prowadznie: Jakub Moroz
informacje o wydarzeniu
Spotkanie na temat historii polsko-litewskiej w czasach napoleońskich z udziałem Dariusza Nawrota oraz Eustachego Rylskiego, autora „Warunku”, docenionej przez krytyków i przez czytelników powieści osadzonej w historycznych realiach czasów Napoleona, w której dwóch polskich oficerów w armii cesarskiej, po odwrocie spod Moskwy w 1812 roku, próbuje przedostać się na Litwę. Obu dzieli wzajemna niechęć i nieufność, ale obaj zdają sobie sprawę, że tylko we współpracy będą w stanie wrócić do domu. Jedna z najlepszych polskich powieści ostatnich dwóch dekad.
︎18:00 | Dom Talmudyczny
KONCERT | „Pijmy zdowie Mickiewicza czyli kresowy piosennik romantyczny”.
wykonawcy: Jacek Kowalski (śpiew, gitara, słowo), Wojciech Winiarski (gitara, gitarolutnia)
Jacek Kowalski – pieśniarz, Sarmata, historyk sztuki, miłośnik poezji staropolskiej, tłumacz poezji starofrancuskiej. Na scenie pojawia się od 1988 roku, gdy jednocześnie skończył studia i został laureatem 24 Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie. 11 listopada 2017 roku otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa A. Mackiewicza za książkę „Sarmacja. Obalanie mitów. Podręcznik bojowy”.
︎21:00 | Dziedziniec Alumnatu
KINO NOCNE | „Pan Tadeusz” reż. Andrzej Wajda, 147’, 1999.
Adaptacja epopei Adama Mickiewicza. 18-letni Tadeusz Soplica wraca do rodzinnego majątku. Jego stryj chce go wyswatać z Zosią Horeszkówną, by pogodzić zwaśnione od wielu lat rody.
Przed filmem prelekcja dr Mikołaja Mirowskiego.
>> Więcej o Litwie czasów Napoleona...
04.07.2023 (WTOREK)
WILNO ADAMA MICKIEWICZA
︎11:00 | Kino Hetman
FILM | „Litwo, ojczyzno moja”, reż. Tadeusz Bystram, miniserial 3 x 23’, 1998.
Autorzy filmu „Litwo, ojczyzno moja” starają się pokazać Adama Mickiewicza jako chłopca, którego dorastanie przebiegało w warunkach zupełnie normalnych dla rówieśników z jego środowiska.
Przed filmem prelekcja prof. Stanisława Niciei.
informacje o wydarzeniu
Autorzy filmu „Litwo, ojczyzno moja” starają się pokazać Adama Mickiewicza jako chłopca, którego dorastanie przebiegało w warunkach zupełnie normalnych dla rówieśników z jego środowiska. Pierwsza część tryptyku opowiada o beztroskim dzieciństwie w Nowogródku i pierwszych doświadczeniach szkolnych w placówce dominikanów. Inscenizowane obrazy uzupełnione są fragmentami poezji. Drugi odcinek dotyczy lat 1815-1820, kiedy Mickiewicz rozpoczyna studia na uniwersytecie wileńskim i doświadcza zarówno miłości jak i odrzucenia. Trzeci odcinek kończy się wyjazdem z rodzinnych stron na tułaczkę po Europie. Litwa oraz doświadczenia lat dzieciństwa i młodości zadecydowały o wrażliwości i silnych uczuciach patriotycznych Mickiewicza, do których odwoływał się już jako dojrzały twórca.
︎12:30 | Kino Hetman
FILM | „Świteź” reż. Kamil Polak, 20’, 2010 oraz „Świtezianka” reż. Julia Bui Ngoc, Mai Bui Ngoc, 26’, 2017.
Pierwszy z filmów to animowana, niezwykła plastycznie, epicka opowieść zrealizowana na motywach romantycznej ballady Adama Mickiewicza, która miała swoją premierę podczas festiwalu Berlinale 2011.
Drugi z filmów to film krótkometrażowy w konwencji istnego thrillera romantycznego, w którym świat współczesny przeplata się z rzeczywistością XIX-wiecznych pieśni ludowych.
︎14:00 | Kino Hetman
FILM | „Adama... tajemnice” reż. Krzysztof Magowski, 59’, 1998.
„Adama... tajemnice” to film, który przedstawia wędrówkę śladami Adama Mickiewicza, bez unikania kwestii spornych i niewyjaśnione w biografii wieszcza. Podróż ta jest ubarwiona muzyką i śpiewem Leszka Długosza oraz recytacją Krzysztofa Kolbergera.
Po filmie spotkanie „Romantyzm na Litwie/romantyzm litewski?” Jakub Moroz w rozmowie z prof. Tomasem Venclovą.
informacje o wydarzeniu
„Adama... tajemnice” to film, który przedstawia wędrówkę śladami Adama Mickiewicza. Podróż ta jest ubarwiona muzyką i śpiewem Leszka Długosza oraz recytacją Krzysztofa Kolbergera. W filmie poruszane są kwestie sporne i niewyjaśnione w biografii wieszcza, a autor obrazu stara się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Mickiewicz w pewnym momencie przestał tworzyć. Film jest wzbogacony o ciekawe zdjęcia z różnych miejsc związanych z życiem poety, co dodaje mu charakteru osobistej podróży w głąb historii i kultury polskiej.
︎15:00 | Alumnat
FILM | „Królowa Bona” reż. Janusz Majewski, odc. 7 i 8, 2 x 50’, 1980-1981.
Przed filmem prelekcja prof. Stanisława Niciei.
︎16:00 | OSP
KONCERT, LITERATURA | Mickiewicz Story Map.
Wydarzenie słowno-muzyczne dla młodzieży 12+ przybliżające postać Adama Mickiewicza.
wykonawcy: Bart Pałyga, Karolina Cicha, Karolina Matuszkiewicz, Maciej Wyczański, Mateusz Szemraj, Bartłomiej Zajkowski
informacje o wydarzeniu
Gdyby Adam Mickiewicz żył dzisiaj z całą pewnością byłby królem mediów społecznościowych! Może pisałby angażujące posty i zachęcał do podpisywania petycji, a może wrzucałby małe improwizacje na TikToka? Może prowadziłby podróżniczego bloga Gdzie Rzym (karczma!), gdzie Krym? i tworzył i udostępniał playlisty muzyki, którą zasłyszał w podróży? Idąc za geografią życia poety – mapą jego podróży i wędrówek – wraz z muzykami różnych specjalności podążymy wyobrażonym dźwiękowym szlakiem. Okraszona słowem Poety muzyczna opowieść poprowadzi od litewskich kniei, przez stepy akermańskie i salony Paryża po Konstantynopol.
︎18:00 | Kino Hetman
FILM | „Lawa” reż. Tadeusz Konwicki, 129', 1989.
Od Gustawa do Konrada - portret duchowy narodu polskiego przedstawiony w pierwszej ekranizacji "Dziadów" Adama Mickiewicza.
Przed filmem prelekcja dr Mikołaja Mirowskiego.
︎21:00 | OSP
TEATR | „Ballady i romanse” - spektakl Teatru Wierszalin.
Przypominamy świat, w którym „Ballady i romanse” powstały. Wileńszczyzna, rok 1819 wnętrze klasy lub uniwersyteckiej auli, potem zajazdu lub karczmy potem może nawet wileńskiego teatru z kulisową dekoracją.
reżyseria: Piotr Tomaszuk
obsada: Rafał Gąsowski, Dariusz Matys, Grzegorz Zaręba, Katarzyna Wolak-Gąsowska, Magdalena Dąbrowska, Mateusz Stasiukiewicz , Monika Kwiatkowska
informacje o wydarzeniu
Ballady i romanse to literacki ślad okresu bodaj najszczęśliwszego w życiu Mickiewicza, okresu najbardziej niefrasobliwego, pozbawionego poważnych dylematów i trosk. Ballady i romanse w Teatrze Wierszalin są jak Klisze Pamięci lat szczęśliwych, lat młodzieńczych, lat na zawsze utraconych.
Przypominamy świat, w którym „Ballady i romanse” powstały. Wileńszczyzna, rok 1819 wnętrze klasy lub uniwersyteckiej auli, potem zajazdu lub karczmy potem może nawet wileńskiego teatru z kulisową dekoracją. Gimnazjalne mundurki aktorów, konwencja improwizowanych z niczego dekoracji, wszechogarniająca muzyczność, rodząca się ze słów napisanych przez samego Mickiewicza, a w przedstawieniu Teatru Wierszalin podkreślana zastosowaniem instrumentów, do których ongiś mogli mieć dostęp sami filomaci – oto tropy, którymi podąża realizacja i telewizyjna adaptacja najnowszego spektaklu Towarzystwa Wierszalin.
>> Więcej o Wilnie Adama Miciewicza...
05.07.2023 (ŚRODA)
WILNO XX-LECIA MIĘDZYWOJENNEGO
︎11:00 | Alumnat
SPOTKANIE | „W poszukiwaniu śladów II RP na pograniczu polsko-litewskim”.
goście: Anna Smółka, dr Ireneusz Staroń, dr Paulina Subocz-Białek
prowadznie: prof. Wojciech Kaliszewski
informacje o wydarzeniu
Kiedy patrzy się na II RP, czy Polskę i Litwę więcej dzieli, czy łączy? Gdzie szukać śladów nieistniejącego już państwa na polsko-litewskim pograniczu? O czym te ślady świadczą? Na te oraz inne pytania, zadawane przez literaturoznawcę, wybitnego krytyka literackiego Wojciecha Kaliszewskiego, postarają się odpowiedzieć: historycy literatury polskiej Paulina Subocz-Białek i Ireneusz Staroń – autorzy monografii o Florianie Czarnyszewiczu, autorze „Chłopców z Nowoszyszek” – a także Anna Smółka, współautorka (razem z Agnieszką Rybak) książek „Kresy. Ars moriendi” i „Wieża Eiffla nad Piną. Kresowe marzenia II RP” (w której pisze o Witoldzie Hulewiczu, jednym z bohaterów tykocińskiego festiwalu).
︎13:00 | Kino Hetman
FILM | „Jedynie prawda jest ciekawa” reż. Robert Kaczmarek, odc. 1-3, 140’, 1996.
Po filmie rozmowa „Józef Mackiewicz i krajowcy” z udziałem: prof. Tomasa Venclovy, Roberta Kaczmarka i dr Pawła Libery.
prowadzenie: dr Łukasz Jasina
informacje o wydarzeniu
Józef Mackiewicz, pisarz polski, urodził się w Sankt Petersburgu w 1902 r. ale już pięć lat później przeniósł się z rodziną do Wilna. Od dzieciństwa interesował się ornitologią, ale nie poświęcił życia badaniom w tym kierunku. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej zdawał maturę w Warszawie i studiował na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie w Wilnie. Jego starszy brat, Stanisław, założył gazetę "Słowo", a Józef zaczął pracować jako reporter i pisarz. Po wejściu wojsk radzieckich do Wilna, Mackiewicz zmienił swoje zainteresowania z tematyki społecznej na stosunki Polski z Niemcami i krajami bałtyckimi oraz stosunki tych krajów z ZSRR. Pracował w "Gazecie Codziennej", publikował również w "Gońcu Codziennym". Po odmowie pracy dla Niemców otrzymał wyrok śmierci, który został jednak anulowany. Mackiewicz uczestniczył również w ekshumacji zwłok polskich oficerów zamordowanych w Katyniu i po opuszczeniu Wilna w obawie przed ponowną okupacją przez ZSRR, w styczniu 1945 roku wyjechał do Włoch.
︎16:00 | Alumnat
FILM | „Królowa Bona” reż. Janusz Majewski, odc. 9 i 10, 2 x 50’, 1980-1981.
Przed filmem prelekcja prof. Stanisława Niciei.
︎19:00 | Synagoga
KONCERT | „Karaimska mapa muzyczna - Karolina Cicha i spółka”.
Muzyka Karaimów czerpie inspiracje z litewskich i krymskich tradycji muzycznych, słychać też wpływy ukraińskie, rosyjskie czy też polskie. Karolina Cicha jest już specjalistką w odkrywaniu dźwiękowego i tekstowego bogactwa kultur mniejszości. To też ona przywraca ducha tych pieśni, w twórczy sposób integruje karaimską, orientalną tradycję ze swoją współczesną wrażliwością.
wykonawcy: Karolina Matuszkiewicz (suka biłgorajska, fidel płocka, kemanche, kobyz, śpiew), Mateusz Szemraj (cymbały, lutnia arabska, rubab, mandolina, saz), Patrycja Betley (instrumenty perkusyjne, śpiew) oraz gościnnie: Michał Kuliczenko (śpiew)
︎21:00 | Dziedziniec Alumnat
KINO NOCNE | „Kronika wypadków miłosnych” reż. Andrzej Wajda, 120’, 1986.
Przed filmem prelekcja prof. Stanisława Niciei.
>> więcej o Wilnie XX-lecia Międzywojennego...
06.07.2023 (CZWARTEK)
WILNO LAT II WOJNY ŚWIATOWEJ
︎11:00 | Kino Hetman
FILM | „Gwiazdy Sergiusza Piaseckiego” reż. Marian Kubera, 30’, 2005 oraz „Powrót pisarzy” reż. Arkadiusz Biedrzycki, 4 x 30’, 2019.
Przed filmami prelekcja dr Pawła Libery.
informacje o wydarzeniu
„Gwiazdy Sergiusza Piaseckiego” - biografia pisarza, autora powieści "Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy". Sergiusz Piasecki (1901 - 1964) już w okresie 20-lecia międzywojennego należał do bardzo popularnych pisarzy. Okres 1939-1944 spędził na Kresach, a od 1946 znalazł się na emigracji - początkowo we Włoszech, następnie w Anglii. Przebywając na emigracji, również pisał, jednak ponieważ należał do przeciwników PRL-u, jego powieści mogły się ukazywać tylko w oficynach emigracyjnych, a od lat osiemdziesiątych również w tzw. drugim obiegu w kraju.
︎13:00 | Kino Hetman
SPOTKANIE | „Przeciw imperializmowi”.
Spotkanie z Thomasem Venclovą - prowadzi prof. Wojciech Kaliszewski.
W tym bloku tykocińskiego festiwalu staramy się nisko pokłonić Ukrainie, oddając hołd wszystkim niewinnym ofiarom wojny wypowiedzianej przez rosyjski imperializm: wolnym Ukraińcom i wolnej Ukrainie, a także, w sposób symboliczny, całej wolnej Europie, do której od 2022 roku po latach znowu powróciła wojna. Jak patrzeć na imperializm? Jak go nazywać? Jak z nim walczyć? Przewodnikiem mogą być dla nas wiersze, pisane w latach ciemnego komunizmu, wybitnego litewskiego poety Tomasa Venclovy.
︎15:00 | Alumnat
FILM | „Królowa Bona” reż. Janusz Majewski, odc. 11 i 12, 2 x 50’, 1980-1981.
Po filmie spotkanie z Jerzym Zelnikiem prowadzi dr Łukasz Jasina.
︎18:00 | Kino Hetman
FILM | „Jak daleko stąd, jak blisko” reż. Tadeusz Konwicki, 93’, 1972.
Andrzej próbuje wyjaśnić przyczyny samobójstwa przyjaciela. Odbywa podróż w przeszłość pomiędzy jawą a snem.
Po filmie spotkanie z Mają Komorowska prowadzi Jakub Moroz.
informacje o wydarzeniu
Andrzej, 40-letni mężczyzna, próbuje zrozumieć powody samobójstwa swojego przyjaciela Maksa. Podczas symbolicznej podróży w przeszłość, Andrzej doświadcza fantastycznych wizji swoich bliskich. Spotyka swoją miłość z okresu walki w partyzantce Musię, rozmawia z dawno zmarłym ojcem i próbuje odkryć prawdę o swoim pochodzeniu. Podczas pochodu pierwszomajowego, wraz z grupą przebierańców i nieudolnym aktorem Włodzimierzem zostaje przesłuchany przez milicję w związku z samobójczą śmiercią Maksa. W snach Andrzej obchodzi swoje czterdzieste czwarte urodziny, spotyka byłą żonę, bierze udział w pogrzebie Żyda samobójcy, a także towarzyszy swojej starej matce w kościelnej procesji. W końcu, pod jednym z przebrań, odkrywa Musię, która dodaje mu odwagi w związku z rozkazem wykonania wyroku śmierci na zdrajcy.
︎21:00 | Dziedziniec Alumnatu
KINO NOCNE | „Mam na imię Sara” reż. Steven Oritt, 95’, 2020.
Przed filmem prelekcja dr Łukasza Jasiny.
Film oparty na faktach. Opowiada historię Sary Guralnik, 13-letniej Żydówki, której cała rodzina ginie z rąk nazistów. Po wyczerpującej ucieczce dziewczyna znajduje kryjówkę w małej wsi i trafia pod dach ukraińskiej pary, gdzie zostaje wplątana w małżeński konflikt, a do tajemnicy jej własnej tożsamości dochodzą kolejne sekrety. Film kręcony był w Tykocinie.
>> więcej o Wilnie II Wojny Światowej...
07.07.2023 (PIĄTEK)
WILNO MIŁOSZA
︎11:00 | Kino Hetman
FILM | „Wilno Miłosza” reż. Andrzej Miłosz, 27’, 2000 oraz „Przyśnił mi się sen powrotu” reż. Andrzej Miłosz, 23’, 2000.
informacje o wydarzeniu
„Wilno Miłosza”- Czesław Miłosz przemierza ulice Wilna, zanurzając się w sentymentalną podróż przez czas swojego życia. Opowiada o swoich doświadczeniach ze szkolnych i uniwersyteckich lat oraz krótkim okresie pozornej niepodległości Litwy, który zakończył się wraz z inwazją sowiecką w czerwcu 1940 roku. W tamtym momencie Miłosz uważał, że opuszcza miasto na zawsze. Po wielu latach wraca jednak do Wilna, gdzie odkrywa, że pamięć o dawnych czasach wciąż żyje w sercach wielu mieszkańców miasta, którzy nie zapomnieli o jego historii i kulturze. „Przyśnił mi się sen powrotu” - Litwa to dla Czesława Miłosza kraj szczęścia, gdzie spędził swoje dzieciństwo i młodość. Tamtejsze obrazy, zapachy i muzyka pozostają w jego pamięci. Niedaleko jego domu w Szetejnach znajdował się sad, zwany czarnym ogródkiem, gdzie rosły grusze i śliwy, a z obu stron były sadzawki. W parku poeta schodził do rzeki i ukrywał się przed lekcjami pisania, choć matka często go tam znajdowała. Po latach Miłosz wraca w rodzinne strony i odwiedza dobrze znane mu miejsca. Zauważa jednak wiele zmian, jak zarośnięte aleje i wioski, których mieszkańców wywieziono na Syberię. W parku powstał biały dom, gdzie będą odbywać się sympozja poświęcone twórczości poety. W jego pobliżu Miłosz sadzi dąb, zastępując nim ścięte drzewa.
︎13:00 | Kino Hetman
FILM | „Dolina Issy” reż. Tadeusz Konwicki, 102’, 1982.
Przed filmem prelekcja prof. Stanisława Niciei.
informacje o wydarzeniu
Akcja filmu toczy się na Litwie pod koniec lat dziesiątych XX wieku, w dolinie na pół mitycznej rzeki Issy. Osią fabularną utworu są losy żyjących tam ludzi - historia małego chłopca Tomaszka, tragicznego w skutkach romansu miejscowego księdza i jego gosposi, nieodwzajemnionej miłości pokojówki Barbarki do swojego pana, postępującego szaleństwa leśnika Baltazara, którego egzystencjalne niepokoje doprowadzają do obłędu i zbrodni. Świat żywych przenika się ze światem zmarłych, a dziejom poszczególnych bohaterów towarzyszą znane z litewskich legend diabły i demony.
︎15:30 | Kino Hetman
FILM | „Czarodziejska góra. Amerykański portret Czesława Miłosza” reż. Maria Zmarz – Koczanowicz, 60’, 2000.
Realizatorzy przedstawiają proces wtapiania się polskiego poety w obcy kontynent przez serię współczesnych zdjęć Czesława i Carol Miłoszów oraz wywiady z amerykańskimi studentami, przyjaciółmi i znajomymi noblisty.
Przed filmem prelekcja Grzegorza Pieńkowskiego.
︎21:00 | Dziedziniec Alumnatu
KINO NOCNE | „Pan Tadeusz” reż. Ryszard Ordyński, 123’, 1928.
Pokaz filmu z muzyką na żywo w wykonaniu Orkiestry Ludwika Starskiego – kolektywu artystycznego założonego przez dwóch multiinstrumentalistów – kompozytorów: Damiana Szymczaka oraz Piotra Tomalę.
Przed filmem prelekcja Grzegorza Rogowskiego.
informacje o wydarzeniu
Na premierze filmu „Pan Tadeusz” pojawił się prezydent Mościcki i marszałek Piłsudski. Zapoczątkowała ona obchody dziesięciolecia niepodległości Polski. Film cieszył się dużym powodzeniem w stolicy. Otrzymał pozytywne recenzje od wielu znanych publicystów, ale budził także krytykę. Zwracano szczególnie uwagę na przywiązywanie zbyt wielkiej wagi do scen batalistycznych kosztem scen rodzajowych i obrazów przyrody oraz za trudny dla niektórych widzów układ fabuły. Nie była to pierwsza adaptacja filmowa „Pana Tadeusza”.
Chociaż poprzednia ostatecznie nie weszła na ekrany to reżyser wiele z niej zaczerpnął, tworząc zbiór najważniejszych scen poematu uzupełnionych wierszem Mickiewicza. Realia, kostiumy i rekwizyty były starannie dobrane i opracowane przez konsultantów.
>> Więcej o Wilnie Miłosza...
08.07.2023 (SOBOTA)
WILNO KONWICKIEGO
︎12:00 | Alumnat
FILM | „Summa” w reż. Andrej Kuciła, 50’, 2018.
Film o wybitnym malarzu Andrzeju Strumille z prelekcją Krzysztofa Czyżewskiego pt.: „Miłosz - Konwicki - Strumiłło. Ludzie pogranicza”.
Podwójny portret wkomponowany w krajobraz Suwalszczyzny. Wybitny polski malarz Andrzej Strumiłło zaprasza do swojego dziewiętnastowiecznego dworku nieopodal jeziora Wigry Marię, znajomą białoruską malarkę. Dla młodszej o kilkadziesiąt lat artystki wizyta staje się okazją do wejścia w zupełnie inny wymiar życia, z dala od miasta i zobowiązań, w towarzystwie mistrza, arabskich koni i dwóch przyjaznych psów. W momencie spotkania Strumiłło wkracza w fazę podsumowań i pożegnań. Z kolei kobieta znajduje się na przeciwległym krańcu tej drogi.
︎13:00 | Alumnat
WYKŁAD | „Miłosz - Konwicki - Strumiłło. Ludzie pogranicza”.
Wykład Krzysztofa Czyżewskiego.
︎14:00 | Kino Hetman
FILM | „Zaduszki” reż. Tadeusz Konwicki, 97’, 1961.
„Zaduszki”to studium psychologiczne dwojga ludzi, którzy doświadczyli traumatycznych przeżyć wojennych. Odebrało im to wiarę w szczęście i zrodziło lęk przed silnymi uczuciami. Podczas weekendowego pobytu w małym hoteliku Michał i Wala powracają do wspomnień. W czasie wojny Michał był zakochany dwukrotnie –w poruczniczce „Listku”, która zginęła oraz „Katarzynie”. Gdy spotkał ją po wojnie nie potrafił znaleźć już jednak z nią wspólnego języka. Z kolei Wala obdarzyła uczuciem członka Narodowych Sił Zbrojnych, „Satyra”, który uratował jej życie. Po wojnie został jednak zabity przez swoich kolegów uznany za zdrajcę. Pomimo, że Michał i Wala nie potrafią zaangażować się w swój związek na głębszym poziomie, to jednak lęk przed samotnością jest tak silny, że decydują się pozostać razem.
Przed filmem prelekcja Grzegorza Pieńkowskiego.
︎16.00 | Kino Hetman
FILM „Salto” reż. Tadeusz Konwicki, 97’.
Alegoryczna opowieść, która dekonstruuje wojenne mity ze znakomitą rolą Zbigniewa Cybulskiego.
„Salto” często określane bywa mianem „filmu poetyckiego”, jednak wszelkie próby gatunkowej klasyfikacji są w tym wypadku skazane na klęskę. W dziele Tadeusza Konwickiego odnaleźć można nie tylko elementy poetyckie, lecz także komediowe, autobiograficzne czy historyczno-społeczne. Oniryczny świat przedstawiony w filmie jest silnie zakorzeniony w polskiej rzeczywistości – to kraina narodowych mitów, lęków i złudzeń. Konwicki podchodzi do tematu z przekorą i (auto)ironią, a „Salto” zaskakuje, pobudza do refleksji i bawi.
Po filmie rozmowa z Martą Lipińską - prowadzi dr Łukasz Jasina.
︎18:30 | Kino Hetman
FILM | „Przechodzień” reż. Andrzej Titkow, 36’, 1984.
Film eksperymentalny. Filmowy portret pisarza. Osią filmu jest rozmowa z Tadeuszem Konwickim. Drugą warstwę tworzą cytaty filmowej twórczości Konwickiego. Kolejną - liczne fragmenty dokumentalne z przełomowych momentów naszej historii. Esej o człowieku, artyście i historii, której był świadkiem i którą współtworzył.
Przed filmem prelekcja Grzegorza Rogowskiego.
︎19:00 | Dom Talmudyczny
SPOTKANIE, POEZJA, MUZYKA | „Stary Tykocin, nowa opowieść - podróże dźwiękiem i słowem”.
Docenieni współcześni polscy poeci i poetki (Justyna Bargielska, Joanna Żabnicka, Adrian Sinkowski, Jakub Pszoniak, Tadeusz Dąbrowski) postarają się na nowo opowiedzieć historię Tykocina. W jaki sposób? Autorzy piszą wiersz inspirowany życiorysem i osobą związaną z Tykocinem. Współcześnie piszący autorzy, zwłaszcza z młodszego i średniego pokolenia, często określani są poetami zaangażowanymi, rzadziej natomiast nawiązują do historii. Co z tego wyniknie? Czy stary Tykocin może zostać przez poetki i poetów opowiedziany na nowo? Odczytaniu wierszy będzie towarzyszyła improwizacja muzyczna Miłosza Pękali i Bartłomieja Zajkowskiego. Tuż po występach rozpocznie się dyskusja, którą poprowadzi Katarzyna Wójcik, krytyk literacka, doktorantka na Wydziale Polonistyki UJ.
poeci: Justyna Bargielska, Joanna Żabnicka, Tadeusz Dąbrowski, Jakub Pszoniak, Adrian Sinkowski
muzycy: Miłosz Pękala, Bartłomiej Zajkowski
prowadzenie: Katarzyna Wójcik
︎20.30 | Dziedziniec Alumnatu
TEATR | „Zapiski Oficera Armii Czerwonej” S. Piaseckiego – monodram Piotra Cyrwusa w reż. Tomasza Obary.
Starszy lejtnant Michaił Zubow 14 września 1939 roku wkracza do burżuazyjnej Polski. Dla człowieka wychowanego w systemie totalitarnym Polska to kraj sprzeczności i dziwów. Lejtnant interpretuje rzeczywistość po swojemu. Na pierwszy rzut oka postrzegany przez niego świat jest groteskowy i komiczny. Czas jednak jest nieubłagany, wypadki wojenne doświadczają naszego bohatera. Jakie wyciąga wnioski? Monodram swoją premierę miał w Teatrze „Stu” w Krakowie, otrzymał wyróżnienie na Festiwalu Teatru Jednego Aktora w Toruniu.
Czas trwania przedstawienia 1 godz. 20 min.
︎22:15 | Dziedziniec Alumnatu
KINO NOCNE | „Wróżby kumaka” reż. Robert Gliński, 90’, 2005.
Jest to opowieść o miłości, swoiste love story po pięćdziesiątce. On - Niemiec, profesor uniwersytetu - urodzony w Gdańsku. Ona - Polka, konserwatorka zabytków - urodzona na Litwie. Poznają się przypadkowo w Gdańsku w 1989 roku. Chcą się przyczynić do pojednania skłóconych w przeszłości swoich narodów. Zakładają Polsko-Niemieckie Towarzystwo Cmentarne. Chcą dać prawo zmarłym do powrotu na swoje rodzinne ziemie. Będą grzebać zmarłych w ich krainie dzieciństwa. A wszystko non profit ze szlachetności w imię pojednania. Czy nadszedł czas budowania powszechnej zgody, „europejskiego domu”?
Przed filmem rozmowa z reżyserem Robertem Glińskim, prowadzenie dr Łukasz Jasina.
>> Więcej o Wilnie Konwickiego...
09.07.2023 (NIEDZIELA)
EPILOG. WILNO POWOJENNE I WSPÓŁCZESNE
︎11:00 | Alumnat
SPOTKANIE LITERACKIE | „Obrazki litewskie” – spotkanie z litewskim pisarzem i dramaturgiem Herkusem Kunčiusem.
Spotkanie wokół książek "Obrazki litewskie" oraz "Litwin w Wilnie", w kontekście obrazu Wilna we współczesnej prozie litewskiej. Pragniemy zapytać autora o strategie pisarskie, o miejsce naszego gościa na literackiej mapie Litwy i samego Wilna, o mit tego miasta we współczesnej świadomości literackiej Litwy oraz o jego obraz u innych pisarzy litewskich.
prowadzenie: Katarzyna Wójcik
︎13.00 | Kino Hetman
FILM | „Wir” reż. Gytis Lukšas‚ 139’, 2009
Przed filmem prelekcja Grzegorza Pieńkowskiego.
Film obejmuje okres istnienia Litwy od lat 50. do 70. zeszłego wieku. Odmalowuje portret powojennych losów kraju ujarzmionego przez Związek Radziecki, przyglądając się losom jednego człowieka - od dzieciństwa do osiągnięcia dorosłości. Opowiedziana historia pokazuje człowieka złamanego przez miłe jego sercu, ale smutne wspomnienia z dzieciństwa oraz beznadziejne poszukiwanie prawdziwej miłości w dorosłym życiu. Użyta w filmie metaforyka i zdjęcia odwzorowują erę i krajobrazy nietknięte przez upływający czas, gdy życie toczyło się często w czerni i bieli. W tej ciemności kryje się jednak ogromna tęsknota za prawdziwą miłością.
︎17:00 | Kino Hetman
FILM | „Las bogów” reż. Algimantas Puipa, 120’, 2005
Przed filmem prelekcja Grzegorza Pieńkowskiego.
„Las bogów” to historia artysty i intelektualisty, który przeżył więzienie w dwóch brutalnych reżimach - nazistowskim i sowieckim. Znany jako „Profesor”, żyje zgodnie z własną wersją dziesięciu przykazań. Po przetrwaniu niewoli w nazistowskim obozie koncentracyjnym, decyduje się opisać swoje doświadczenia w pamiętniku, który staje się celem cenzorów sowieckich. Film jest najbardziej dochodową litewską produkcją po odzyskaniu przez ten kraj niepodległości w 1991 roku.
︎20:00 | OSP
PERFORMANCE | Arturas Bumšteinas „Navigations”.
Performance artystów z Litwy z użyciem zamontowanych na kole barokowych maszyn do tworzenia szumu pogodowego, oscylatorów oraz wyposażonych w potężny system dźwiękowy.
informacje o wydarzeniu
Arturas Bumšteinas jest eksperymentującym artystą pracującym z dźwiękiem i muzyką od końcówki lat 90. poprzedniego stulecia. Artysta wierzy w utopię „higginsowskiego intermedializmu” i jest outsiderem wszystkich dyscyplin artystycznych. Pomimo tego, muzyk nieustannie realizuje swoje idee i koncepcje w kontekście koncertów, performansów, wystaw, audycji radiowych, występów teatralnych i wydawnictw muzycznych, pełniąc równocześnie rolę dyrektora artystycznego festiwalu Jauna Muzika, który odbywa się w kwietniu każdego roku w Wilnie. Jego projekty muzyczne i artystyczne były zamawiane i prezentowane przez renomowane wydarzenia i miejsca, takie jak Holland Festival, Unsound, Tectonics, Skanumezs, Kody, Ultraschall, Deutschlandradio Kultur, Cricoteka, Operomanija, Centrum Sztuki Współczesnej w Wilnie, Galierę Vartai oraz MO Museum. W 2017 roku artysta był gościem prestiżowej rezydencji artystów „Berliner Künstlerprogramme des DAAD”.
︎22:00 | Dziedziniec Alumnatu
KINO NOCNE | „Obietnica poranka” reż. Eric Barbier, 131’, 2017.
Przed filmem prelekcja dr Łukasza Jasiny.
Ekranizacja bestsellerowej autobiografii Romaina Gary'ego, jedynego dwukrotnego zdobywcy prestiżowej Nagrody Goncourtów wśród francuskich pisarzy. Film ukazuje siłę bezgranicznej miłości macierzyńskiej, która tworzy wokół dziecka iluzoryczny świat. Dzięki temu życie głównego bohatera pełne jest namiętności, zwrotów akcji i tajemnic. Niezwykłe przygody, które Romain przeżywa dzięki matce, prowadzą go do pozycji jednego z najważniejszych pisarzy XX wieku.
>> Więcej o Wilnie powojennym i współczesnym...
WYDARZENIE TOWARZYSZĄCE
Festiwalowi towarzyszy wystawa Muzeum Historii Polski pn.: „Powstali 1863-64” poświęcona Powstaniu Styczniowemu.
Wystawa dostępna będzie na Placu Czarnieckiego w Tykocinie przez cały czas trwania Festiwalu.
BIOGRAMY ZAPROSZONYCH GOŚCI
︎Adam Radziszewski
Dyrektor naczelny, kurator części filmowej, wieloletni działacz i pracownik kultury, od ponad 35 lat animujący życie kulturalne i filmowe na terenie Białegostoku i województwa podlaskiego. Laureat Nagrody Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury za rok 2012/2013.
︎Jakub Moroz
Dyrektor artystyczny, kurator części teatralnej, teatrolog i dziennikarz radiowy, telewizyjny oraz prasowy; w latach 2016 - 2018 wicedyrektor TVP Kultura; recenzent teatralny portalu „e-teatr.pl”, prowadzonego przez Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego; prowadzący programy w TVP „Sądy przesądy” oraz „Rozróby u Kuby”.
︎Barłomiej Zajkowski
Kompozytor, pianista, twórca pierwszej w historii elektronicznej interpretacji 24 preludiów op.28 Fryderyka Chopina. Jako kompozytor realizuje się zarówno w formach symfonicznych, jak i kameralnych, śmiało łącząc media elektroniczne z instrumentami klasycznymi. Jest również autorem muzyki filmowej oraz teatralnej.
︎Grzegorz Jaworski
Fotograf, zajmuje się również obrazem cyfrowym. Jest wykładowcą w Wyższej Szkole Artystycznej w Warszawie oraz w Warszawskiej Szkole Reklamy. Studiował fotografię dokumentalną na Uniwersytecie Południowej Walii w Wielkiej Brytanii. Jego fotografie prezentowane były na wystawach w kraju i za granicą.
︎Janusz Majewski
Polski reżyser filmowy, dramatopisarz, pisarz, scenarzysta, wykładowca. Rektor Warszawskiej Szkoły Filmowej. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej (1955 r.) i Wydziału Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi (1960 r.). Zaczynał jako autor scenografii filmowych. W 1961 roku zrobił swój pierwszy zawodowy film dokumentalny „Zabawa”. W kolejnych latach zrealizował kilkanaście filmów krótkometrażowych różnych gatunków. Wiele z nich zostało nagrodzonych na międzynarodowych festiwalach.
︎dr Mikołaj Mirowski
Doktor historii, publicysta, zajmuje się głównie historią ZSRR lat 1917–1941, a także tematyką stosunków polsko- -żydowskich, współpracownik „Liberté!”, „Forum Żydów Polskich”, współprowadzi projekt „Warszawa dwóch Powstań”. Autor książki Rewolucja permanentna Lwa Trockiego. Między teorią a praktyką (2013).
︎Weronika Grozdew- Kołacińska
Etnomuzykolożka, pieśniarka o bułgarskich korzeniach, kierowniczka Pracowni Etnomuzykologii Instytutu Sztuki PAN, w latach 2015-2017 koordynatorka Pracowni Muzyki Tradycyjnej Instytutu Muzyki i Tańca oraz współzałożycielka i w latach 2016-2021 prezeska Polskiego Seminarium Etnomuzykologicznego. Wykładowczyni na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie (specjalność Jazz i World Music) oraz na Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach.
︎Rafał Grozdew
Tenor, doktor sztuk muzycznych w dziedzinie wokalistyki. Wykładowca na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina i Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. Odznaczony Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Absolwent studiów Wokalno-Aktorskich pod kierunkiem Prof. Wiesławy Maliszewskiej na Akademii Muzycznej im.: St. Moniuszki w Gdańsku oraz Wydziału Zarządzania Kulturą na Uniwersytecie Warszawskim.
︎Bart Pałyga
Wiolonczelista, multiinstrumentalista, improwizator. Specjalizuje się w grze na kilkunastu instrumentach smyczkowych i etnicznych z całego świata. Prekursor użycia technik śpiewu alikwotowego w muzyce współczesnej, folkowej i rozrywkowej w Polsce.
︎Marta Maślanka
Współczesna cymbalistka i perkusistka. Nagrała na cymbałach ścieżki dźwiękowe do kilkudziesięciu filmów fabularnych i dokumentalnych.
︎Karolina Matuszkiewicz
Polska skrzypaczka, wokalistka, multiinstrumentalistka w dziedzinie instrumentów smyczkowych, kolanowych (kemanche, suka biłgorajska, fidel płocka, kobyz). Absolwentka UMFC w Warszawie w klasie skrzypiec i absolwentka AM w Krakowie w klasie fideli kolanowych. Jest laureatką licznych konkursów w dziedzinie muzyki tradycyjnej.
︎Hubert Zemler
Perkusista, kompozytor i improwizator swobodnie przemieszczający się pomiędzy muzycznymi kategoriami. Ceniony interpretator muzyki nowej, perkusista jazzowy, autor albumów solowych z pogranicza awangardy, elektroniki i muzyki etnicznej oraz twórca ścieżek dźwiękowych do filmów i animacji.
︎prof. Richard Butterwick-Pawlikowski
Studiował historię w Cambridge i uzyskał doktorat w Oxfordzie. Wykłada historię Polski w School of Slavonic and East European Studies na University College London. Jego badania sytuują się na styku historii polityki, religii, kultury i idei w XVIII wieku. Autor monografii Poland’s Last King and English Culture. Stanisław August Poniatowski, 1732-1798 (Oxford 1998, polskie wydanie Stanisław August a kultura angielska, Warszawa 2000), prac zbiorowych oraz artykułów o Oświeceniu i Anty-Oświeceniu, Kościele katolickim, parlamentaryzmie i monarchii w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
︎prof. Alvydas Nikzentaitis
Litewski historyk i profesor, dyrektor Instytutu Historii Litwy. Współzałożyciel oraz dyrektor Centrum Historii Prus i Litwy Zachodniej przy Uniwersytecie Kłajpedzkim Specjalizuje się w tematyce pamięci historycznej oraz historii średniowiecza w tym stosunków Wielkiego Księstwa Litewskiego z Zakonem Krzyżackim, historii Żmudzi, dziejami stosunków litewsko-niemieckich i historii społecznej Litwy średniowiecznej. Ostatnio bada zagadnienia kultury pamięci i polityki historycznej w regionie Europy Centralno-Wschodniej.
︎prof. Michał Kopczyński
Magisterium z historii 1989, doktorat 1997, habilitacja 2006, profesor 2019. Zajmuje się historią gospodarczą, ze szczególnym uwzględnieniem badania standardu życia w przeszłości na podstawie źródeł monetarnych oraz biologicznych (wysokość i masa ciała, śmiertelność), demografią historyczną i historią techniki.
︎Grzegorz Rogowski
Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna. Stały współpracownik Muzeum Emigracji w Gdyni, Muzeum Historii Polski oraz Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Autor wielu artykułów historycznych ukazujących się m. in. na łamach „Ale Historia”, „Rzeczpospolita”. Obecnie pracuje jako filmograf w Filmotece Narodowej. Od lat zajmuje się rozmaitymi aspektami życia II Rzeczpospolitej.
︎prof. Marek Janicki
Magisterium w Instytucie Historycznym UW – 1996, doktorat tamże – 2002, od 2004 adiunkt w Zakładzie Nauk Pomocniczych, Źródłoznawstwa i Metodologii Historii, sekretarz IH UW do spraw naukowych 2005/2006, przewodniczący Komisji Bibliotecznej Rady Naukowej IH UW (obecnie WH UW) – od 2013, członek redakcji „Przeglądu Historycznego” (od 2016), habilitacja 2016. Jego zainteresowania badawcze to Polska i Litwa XIV–XVI w. – przemiany społeczno-polityczne i kulturowe (humanizm, reformacja, parlamentaryzm, dyplomacja, kancelaria królewska i dwór, kultura artystyczna i literacka, kultura historyczna), źródłoznawstwo i edytorstwo (zwłaszcza źródeł narracyjnych, epistolograficznych i epigraficznych).
︎dr Dangiras Maciunis
Historyk, pracownik naukowy Zakładu Historii XX wieku Litewskiego Instytutu Historii, doktor nauk humanistycznych. Bada XX wiek. Interesuje go historia kultury Litwy, polityka kulturalna państwa, społeczeństwo litewskie w XX wieku, pamięć zbiorowa i kultura pamięci na Litwie.
︎Jerycho
Zespół wokalny posługujący się tradycyjnym idiomem śpiewu sakralnego. Grupa wykonuje historyczne śpiewy polskie i łacińskie stosując improwizowaną polifonię zaadaptowaną przez Bartosza Izbickiego. Kreując nową przestrzeń muzyczną wokół dawnego repertuaru Jerycho urzeczywistnia wizję żywej tradycji polskiego śpiewu praktykowanego do XIX wieku. Wystąpią w składzie: Alicja Sulkowska, Małgorzata Izbicka - cantus, Barbara Sobolewska, Paweł Szczyciński - altus, Mateusz Grzyb, Wawrzyniec Dąbrowski, Maciej Królikowski - tenor, Łukasz Kalisz, Stanisław Szczycinski, Rafał Kanowski - bassu; sekcja continuo: Fernando Olivas (Brema) - theorba, gitara barokowa, kierownictwo sekcji, Jan Kiernicki - arcylutnia, Przemysław Pogocki - lutnia, gitara renesansowa, (arcylutnia), Bartosz Izbicki - pozytyw, regał, kierownictwo całości.
gościnnie: Laurynas Adamonis (baryton) i Tautvydas Mazejka (tenor)
︎Jerzy Hoffman
Polski reżyser i scenarzysta filmowy. Działalność reżyserską rozpoczął jako dokumentalista, współpracując z Edwardem Skórzewskim, z którym nakręcił także filmy fabularne „Gangsterzy i filantropi” oraz „Prawo i pięść”. Sławę zdobył przede wszystkim jako twórca adaptacji Sienkiewiczowskiej Trylogii („Pan Wołodyjowski”, „Potop”, „Ogniem i mieczem”), osadzonej w czasach XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Był także realizatorem filmów obyczajowych i wojennych.
︎Jacek Kowalski
Pieśniarz, Sarmata, historyk sztuki, miłośnik poezji staropolskiej, tłumacz poezji starofrancuskiej. Na scenie pojawia się od 1988 roku, gdy jednocześnie skończył studia i został laureatem 24 Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie. Autor kilkudziesięciu płyt CD, książek naukowych, popularnonaukowych i poetyckich.
︎prof. Tomas Venclova
Litewski poeta, prozaik, eseista, krytyk i tłumacz. W latach 1954-1960 odbył studia filologiczne na Uniwersytecie Wileńskim w trakcie których poznał dogłębnie język polski. Fascynacja literaturą polską zaowocowała tłumaczeniami polskiej poezji na język litewski (tłumaczył m.in. Norwida, Miłosza, Herberta, Szymborską) oraz monografią poświęconą Aleksandrowi Watowi. Później podjął pracę jako dziennikarz. W latach siedemdziesiątych rozpoczął działalność w litewskim ruchu obrony praw człowieka, współpracując m.in. z „Kroniką Kościoła Katolickiego na Litwie”. Zagrożony represjami, w 1977 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie pozostał jako emigrant, za co władze ZSRR odebrały mu radzieckie obywatelstwo. W USA działał początkowo w organizacji pisarzy emigracyjnych; był też profesorem wizytującym na Uniwersytecie w Berkeley. W 1980 roku rozpoczął na Uniwersytecie Yale wykłady z literatury rosyjskiej i literatur słowiańskich. W 1985 roku uzyskał na tymże uniwersytecie stopień doktora, a od 1993 roku jest profesorem tamtejszej slawistyki. Należy do PEN Klubu; w 1999 roku brał udział w międzynarodowym kongresie tej organizacji w Warszawie.
︎Karolina Cicha
Kompozytorka, wokalistka, multiinstrumentalistka- rozpoznawalna dzięki oryginalnej technice gry na kilku instrumentach jednocześnie. Jest laureatką GRAND PRIX i Nagrody Publiczności na Festiwalu Folkowym Polskiego Radia „Nowa Tradycja”. W 2015 roku znalazła się w oficjalnej selekcji na WOMEX- największym festiwalu World Music na świecie. Ze swą muzyką odwiedziła kilkadziesiąt festiwali w Europie, Azji i Ameryce. Jej płyta „Tany” uzyskała nominację do Fryderyka w kategorii Muzyka Świata.
︎Mateusz Wyczański
Aktor dubbingowy, urodzony w 1981, znany z „Ranczo”, „Prawo Agaty”, „Na dobre i na złe”. W 2004 roku ukończył Akademię Teatralną w Warszawie
︎Mateusz Szemraj
Gra na różnych instrumentach strunowych, głównie szarpanych – gitarach: klasycznej, akustycznej, elektrycznej, bezprogowej, etnicznej, oud, rubab, sarod, talerzach, ngoni. Jest laureatem ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów gitarowych. Współpracował z orkiestrami warszawskiej Opery Narodowej i Filharmonii Narodowej, Sinfonietty Cracovii oraz Filharmonii Świętokrzyskiej. Studiował w Akademii Muzycznej. Fryderyka Chopina w Warszawie.
︎Patrycja Betley
Perkusjonistka współtworząca zespoły, takie jak Kayah&Transoriental Orchestra, Shannon, Same Suki czy Cicha&Spółka, poza grą na niezliczonej ilości instrumentów perkusyjnych (m.in. bodhranie, cajonie, bębnach obręczowych, darabuce, djembe) jest także arteterapeutką, muzykoterapeutką oraz pedagogiem.
︎Teatr Wierszalin
Lalkarsko-aktorska grupa teatralna; istnieje od 1991 roku. Została założona przez Piotra Tomaszuka i Tadeusza Słobodzianka oraz aktorów pracujących wcześniej w gdańskim Teatrze Lalki i Aktora Miniatura. Działa w miejscowości Supraśl, niedaleko Białegostoku. Zespół trzykrotnie został uhonorowany nagrodą Fringe First na Festiwalu Teatralnym w Edynburgu.
Obsada spektaklu: Rafał Gąsowski, Dariusz Matys, Grzegorz Zaręba, Katarzyna Wolak-Gąsowska, Magdalena Dąbrowska, Mateusz Stasiulewicz , Monika Kwiatkowska, Reżyseria: Piotr Tomaszuk
︎Robert Kaczmarek
Reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Współzałożyciel Stowarzyszenia Producentów Filmowych. W latach 1991-94 prezes firmy producenckiej Dr Watkins, od roku 1997 prezes firmy Biograf Film, od roku 2005 prezes firmy Film Open Group. Od roku 2020 przewodniczący Rady Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Od roku 2021 dyrektor Filmoteki Narodowej - Instytutu Audiowizualnowego.
︎dr Paweł Libera
Doktor, historyk, pracownik Biura Badań Historycznych IPN i Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Jego zainteresowania koncentrują się wokół różnych aspektów polskiej polityki wschodniej, represji komunistycznych i partii komunistycznej w XX wieku, a także dziejów polskiej emigracji niepodległościowej po 1945 roku.
︎prof. Stanislaw Nicieja
Polski historyk i historyk sztuki XIX i XX wieku, profesor nauk humanistycznych, były rektor Uniwersytetu Opolskiego, senator V kadencji. Ukończył studia na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, uzyskując tytuł zawodowy magistra historii. W 1977 obronił doktorat w zakresie nauk humanistycznych (na podstawie pracy poświęconej Julianowi Leszczyńskiemu, w 1982 uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1989 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. W okresie PRL był działaczem PZPR (od czasu studiów) i Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego.
︎prof. Dariusz Nawrot
polski historyk, profesor nauk humanistycznych, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii. Od 1 października 2009 roku kierownik Zakładu Historii Nowożytnej XIX wieku w Instytucie Historii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego. Od 1 października 2013 roku profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Śląskiego. Członek Zespołu Historii Wojskowości w Komitecie Nauk Historycznych PAN. Autor ponad 150 publikacji naukowych dotyczących dziejów ziem polskich u schyłku Rzeczypospolitej i w epoce napoleońskiej oraz historii Zagłębia Dąbrowskiego.
︎Jerzy Zelnik
Polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, kojarzony głównie z rolą Ramzesa XIII w filmie Faraon (1965) Jerzego Kawalerowicza, scenarzysta małych form teatralnych (monodramów, etiud), reżyser teatralny, dyrektor artystyczny Teatru Nowego w Łodzi w latach 2005–2008. Odznaczony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1997) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).
︎Maja Komorowska
Aktorka teatralna i filmowa. W 1960 roku ukończyła Wydział Lalkarski PWST w Krakowie.Po ukończeniu studiów debiutowała w teatrze „Groteska” w Krakowie. W latach 1961-68 należała do prowadzonego przez Jerzego Grotowskiego Teatru 13 Rzędów w Opolu, występowała również na scenach teatralnych Krakowa, Wrocławia i Warszawy. W sposób ekspresyjny gra role dramatyczne i tragiczne. W filmie występuje od 1960 roku.
︎Orkiestra Ludwika Sarskiego
Kolektyw artystyczny założony przez dwóch multiinstrumentalistów – kompozytorów: Damiana Szymczaka oraz Piotra Tomalę. Artyści łączą w swojej twórczości takie style jak early jazz, ragtime, tango, swing, czy klezmer. Zespół z dużym powodzeniem koncertuje w Polsce i za granicą. Charakteryzują ich kameralne koncerty i wykonywanie na żywo autorskiej muzyki do niemych filmów, m.in. Bustera Keatona, Charliego Chaplina, Aleksandra Hertza, Romana Polańskiego.
︎Krzysztof Czyżewski
Polski pisarz, reżyser i animator działań międzykulturowych, współtwórca Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach oraz Fundacji Pogranicze. W 2011 wraz z zespołem Pogranicza, otworzył Międzynarodowe Centrum Dialogu w Krasnogrudzie. Inicjator programów dialogu międzykulturowego w Europie Środkowej, na Bałkanach, Kaukazie, Azji Środkowej, Indonezji, Bhutanie, Afryce Północnej i innych pograniczach świata. Wykładowca wielu uniwersytetów w Europie i USA; obecnie jest profesorem Uniwersytetu Bolońskiego i Rutgers University.
︎Marta Lipińska
Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Aktorską. Zagrała w ponad 20 filmach i blisko 50 spektaklach teatralnych. Do najbardziej znanych kreacji teatralnych należały role Córki w „Szklanej menażerii” Tennessee Wiliamsa (1967), Lizelotty w „Dwóch teatrach” Jerzego Szaniawskiego (1968), Anieli w sztuce Aleksandra Fredry „Wielki człowiek do małych interesów” (1968), Annuszki w „Mistrzu i Małgorzacie” Michała Bułhakowa (1987) oraz Pani Jourdain w komedii Moliera „Mieszczanin szlachcicem” (1999).
︎dr Łukasz Jasina
Polski historyk, dziennikarz, prawnik, filmoznawca, analityk, komentator radiowy i telewizyjny. Ukończył prawo (2004), historię (2005) i dziennikarstwo (2005) na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz Collegium Invisibile (2006). Stopień naukowy doktora uzyskał na podstawie rozprawy pt. Zmierzch Imperium Brytyjskiego w niektórych filmach Davida Leana. Od roku 2018 prowadzi wstępy filmowe przed seansami „Czwartkowego Klubu Filmowego”, „Wieczoru Kinomana” w TVP Kultura, „Wieczoru Literackiego” Radia Dla Ciebie i audycji „Lucky Luke czyli Jasina i Adamski o filmie i nie tylko”. Jest również gospodarzem „Klubu Trójki” w 3 Programie Polskiego Radia i audycji „W kinie w Lublinie” w Polskim Radiu Lublin.
︎dr Paulina Subocz-Białek
Literaturoznawczyni, krytyk i historyk literatury, poetka. Autorka tomiku wierszy „Ostatni lot Filomeli” (2022). Współautorka książek: „Nadkolory i nadaromaty. Schulz, Mueller, Blecher” (2017, wersja ukraińska: „Надкольори й надаромати: Шульц, Мюллер, Блекер”, tłum. Tetiana Pawlińczuk, 2022), „Nostalgiczna pieśń powrotu. O twórczości Floriana Czarnyszewicza” (2020), „Poza mapą. O „Nadberezyńcach” Floriana Czarnyszewicza” (2020, 2021). Za tę ostatnią nominowana do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (2021). Laureatka stypendium twórczego MKiDN (2023).
︎dr Ireneusz Staroń
Literaturoznawca, krytyk i historyk literatury, prozaik. Od 2021 sekretarz redakcji, a następnie od 2023 zastępca redaktora naczelnego „Nowego Napisu”. Współautor książek: „Nadkolory i nadaromaty. Schulz, Mueller, Blecher” (2017, wersja ukraińska: „Надкольори й надаромати: Шульц, Мюллер, Блекер”, tłum. Tetiana Pawlińczuk, 2022), „Nostalgiczna pieśń powrotu. O twórczości Floriana Czarnyszewicza” (2020), „Poza mapą. O „Nadberezyńcach” Floriana Czarnyszewicza” (2020, 2021). Za tę ostatnią nominowany do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (2021).
︎Robert Gliński
Reżyser. W latach 1989-91 członek Komitetu Kinematografii. Od roku 2002 wykładowca na Wydziale Reżyserii PWSFTviT w Łodzi, w latach 2008-2012 rektor uczelni. W latach 2011-2014 dyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie. Członek Polskiej Akademii Filmowej.
︎Piotr Cyrwus
W 1985 roku ukończył PWST w Krakowie. Od tamtego czasu występował w Teatrze Polskim w Warszawie w latach 1985-1986. Następnie w latach 1986-1989 grał w Teatrze im. S. Jaracza w Łodzi. Zaś w latach 1989- 1992 występował na deskach Teatru STU w Krakowie. Od 1992r. gra w krakowskim Teatrze Starym. Na wielkim ekranie zadebiutował w roku 1988 jako nawigator w filmie „Pomiędzy wilki”. Choć grał w wielu produkcjach, np. w „Panie Tadeuszu” jako Maciej Konewka lub w „Siostrach” jako Zbysio, i tak największą popularność przyniosła mu rola Ryszarda Lubicza z „Klanu”.
︎Justyna Bargielska
Poetka, prozaiczka. Opublikowała tomy poezji: Dating sessions (2003), China Shipping (2005), Dwa fiaty (2009), Bach for my baby (2012) i Nudelman (2014), Dziecko z darów (2019) oraz prozy Obsoletki (2010)i Małe lisy (2013). Laureatka m.in. Nagrody Literackiej Gdynia (dwukrotnie) i Konkursu Literackiego Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (2010). Nominowana m.in. do Warszawskiej Nagrody Literackiej, Nagrody im. Wisławy Szymborskiej, Paszportu „Polityki”, Silesiusa, Gryfii oraz nagrody Nike (trzykrotnie). W Teatrze Witkacego w Zakopanem miał premierę jej monodram Clarissima, a w Teatrze Dramatycznym w Warszawie – dramat Moja pierwsza śmierć w Wenecji.
︎Joanna Żabnicka
Opublikowała tomik „Ogrodnicy z Marly” nominowany do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” w kategorii debiutu. Laureatka Medalu Młodej Sztuki i Stypendium Artystycznego Miasta Poznania dla młodych twórców, dzięki któremu ukazała się jej druga książka „Koniec lata”
︎Adrian Sinkowski
Poeta; z wykształcenia bibliotekarz, z zawodu copywriter. Autor tomików „Raptularz” (2016) i „Atropina” (2018) wydanych w Bibliotece „Toposu”. Wyróżniony w konkursie Dolina Kreatywna (2008), laureat projektu Połów (2011), otrzymał nominacje do nagród literackich: m.st. Warszawy (2017), Orfeusz (2019), im. Mackiewicza (2019) oraz im. Norwida (2019). Debiutował w 2005 roku w „Pograniczach”, od tego czasu publikował m.in. w pismach „Arcana”, „Dwutygodnik”, „Kultura Liberalna”, „Odra”, „Twórczość”, „Więź”, „Zeszyty Literackie”, a także na łamach „Tygodnika Powszechnego” i „Uważam Rze”. Redaktor, z czasem współpracownik kwartalnika literackiego „Wyspa” (2007-2017). Stypendysta m.st. Warszawy (2013) oraz MKiDN (2017) w dziedzinie literatury.
︎Jakub Pszoniak
Poeta, grafik. Laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius (2020), wyróżniony w XXII Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Jacka Berezina (2016), nominowany do Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (2020). Współorganizator sceny literackiej festiwalu SlotArt.
︎Tadeusz Dąbrowski
Poeta, eseista, krytyk literacki. Autor siedmiu tomów wierszy opublikowanych w Polsce i siedmiu za granicą. Tłumaczony na ponad 20 języków. Redaktor dwumiesięcznika literackiego „Topos”. Dyrektor artystyczny festiwalu Europejski Poeta Wolności. Publikował między innymi w „Tygodniku Powszechnym”, „Twórczości”, „Odrze”, „Zeszytach Literackich”, „Chimerze”, „Frondzie”, „Res Publice Nowej”, „Kresach” oraz w zagranicznej prasie literackiej: m.in. w „The New Yorker”, „Paris Review”, „American Poetry Review”. W Radiu Gdańsk wraz z Krzysztofem Kuczkowskim prowadzi audycję o poezji pt. „Po pierwsze wiersze”.
︎Katarzyna Wójcik
Studiowała filologię polską i teologię kultury na UKSW. Rozmawiała o literaturze w niezależnej audycji radiowej „Książki pod lupą” oraz w audycji „Jak pisarz z pisarzem” w Radio Wnet. Wraz z Wacławem Holewińskim współprowadziła audycję „Mistrz i Katarzyna. Książki zakryte” w radiowej Trójce. Pisze recenzje książkowe publikowane w portalu pisarze.pl, Kwartalniku Literackim „Wyspa”, „Twórczości”, „Toposie”, „Arcanach”, współpracuje także z magazynem „Wydawca”. Pracuje w wydawnictwie Iskry jako redaktor.
︎Miłosz Pękala
Perkusista i wibrafonista, kompozytor i pedagog. Znany jest m.in. z zespołów Mitch & Mitch, Kwadrofonik czy duetu z Magdą Kordylasińską-Pękalą, równie dobrze czuje się w repertuarze klasycznym, eksperymentalnym, jak i rozrywkowym.
︎Herkus Kunčius
Prozaik, eseista, dramatopisarz, autor słuchowisk radiowych. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie. Pracował jako redaktor i krytyk sztuki w czasopismach kulturalnych „Krantas” i „Literatūra ir menas”. Autor około dwudziestu tomów prozy tłumaczonej m.in. na języki angielski, duński, niemiecki, rosyjski, słoweński, szwedzki. W Polsce jego teksty były prezentowane na łamach czasopism „Literatura na świecie”, „Tekstualia” i „Korespondencja z ojcem”. Jest członkiem zarządu Polsko-Litewskiego Forum Dialogu i Współpracy im. Jerzego Giedroycia. W latach 2011–2015 był przewodniczącym litewskiego PEN Clubu. Laureat licznych nagród literackich. W 2019 r. odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi RP za zasługi w rozwijaniu polsko-litewskiej współpracy kulturalnej.
︎Arturas Bumšteinas
Eksperymentujący artysta pracujący z dźwiękiem i muzyką od końcówki lat 90. poprzedniego stulecia. Artysta wierzy w utopię „higginsowskiego intermedializmu” i jest outsiderem wszystkich dyscyplin artystycznych. Pomimo tego, muzyk nieustannie realizuje swoje idee i koncepcje w kontekście koncertów, performansów, wystaw, audycji radiowych, występów teatralnych i wydawnictw muzycznych, pełniąc równocześnie rolę dyrektora artystycznego festiwalu Jauna Muzika, który odbywa się w kwietniu każdego roku w Wilnie.
Kontakt: festiwal@fundacjadziedzictwoeuropy.pl